พุทธศาสนานั้นนอกจากประเทศไทยจะนับถือกันเป็นหลักแล้ว ยังมีประเทศอื่นที่นับถือศาสนาพุทธด้วย อย่างเช่นประเทศญี่ปุ่น เป็นต้น เรื่องหนึ่งที่เราต้องเข้าใจก่อนว่า แม้จะเป็นพุทธศาสนาเหมือนกัน แต่กลับมีรายละเอียดปลีกย่อยแตกต่างกันไปบ้างเรื่องก็แตกต่างไม่มาก บางเรื่องแตกต่างมากจนเหมือนคนละศาสนากันเลย เรามาดูกันว่าพุทธศาสนาในญี่ปุ่นแตกต่างกับไทยอย่างไร

ศาสนาพุทธ + ความเชื่ออื่น

ต้องยอมรับว่า ศาสนาพุทธแบบบ้านเรานั้น ไม่ได้เป็นพุทธล้วนอย่างเดียวยังมีการผสมผสานความเชื่ออื่นด้วยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็น พราหมณ์ ฮินดู เป็นต้น ศาสนาพุทธในญี่ปุ่นเองก็เช่นกัน แม้จะนับถือพุทธก็จริงแต่ก็มีความเชื่ออื่นผสมผสานลงไปด้วย แต่ไม่ได้นำพราหมณ์ หรือ ฮินดูมาผสม เค้าเลือกใช้แนวคิดของชินโต และ เซน เข้ามาผสมผสานกันเป็นแนวคิดพุทธศาสนาเฉพาะทางของญี่ปุ่นเข้า ซึ่งก็ถือว่าตอบโจทย์คนญี่ปุ่นมากทีเดียว

นิกายศาสนาพุทธ

ศาสนา และ กลุ่มความเชื่ออะไรก็ตาม ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าไม่ได้มีแต่กลุ่มหนึ่งกลุ่มใดเท่านั้น ทุกศาสนาย่อมจะมีการแตกความเชื่อแนวคิดของกลุ่มตัวเองออกไปด้วย ศาสนาพุทธในบ้านเราก็ด้วยมีทั้งนิกายมหายาน และ หินยาน(แล้วแบ่งออกไปตามสายของบุคคลที่ตนเคารพ) ส่วนฝั่งญี่ปุ่นศาสนาพุทธถูกแบ่งออกเป็นหลายนิกาย เช่น นิกายเทนได เน้นการบูชาพระโพธิสัตว์ สองนิกายชินงอน เชื่อเรื่องการบรรลุโพธิญาณด้วยการสวดคัมภีร์ไวโรจนสูตร นิกายนิชิเรน นิกายที่นับถือสัทธรรมปุณฑริกสูตรอย่างเดียว พวกเค้าจะมีคำภาวนาเฉพาะว่า นัม เมียง โฮ เร็ง เง เคียว เป็นต้น จะเห็นว่าหลักความเชื่อ คำสอนของแต่ละนิกายแตกต่างจากศาสนาพุทธบ้านเราเยอะมาก

 

วิถีชีวิตความเป็นอยู่

อีกหนึ่งมิติที่ต้องบอกว่าแตกต่างจากศาสนาพุทธไทยเยอะมากนั่นคือ วิถีความเป็นอยู่ของนักบวชหรือพระสงฆ์ ของไทยเราจะให้พระสงฆ์อยู่ในวัดอย่างสันโดษ ไม่ยุ่งเกี่ยวกับใครเพื่อละกิเลสให้ได้มากที่สุด ศาสนาพุทธในญี่ปุ่นไม่เป็นแบบนั้น แม้จะมีกลุ่มที่พระสงฆ์มีวิถีชีวิตสันโดษคล้ายของไทย แต่อีกกลุ่มหนึ่งพระสงฆ์สามารถมีครอบครัว มีลูก มีภรรยา เพื่อสืบสกุลได้ไม่แตกต่างจากฆราวาสเท่าไรนัก

การเผยแพร่ศาสนา

มิติหนึ่งน่าสนใจมากที่แตกต่างกันระหว่างพุทธไทย กับ พุทธในญี่ปุ่น นั่นคือ การเผยแพร่ศาสนาไทยนั้นการเผยแพร่มีการปรับตัวขึ้นมากให้เหมาะกับยุคสมัย แต่ยังใช้คำสอบแบบเดิมแต่ตีความใหม่ให้ย่อยง่ายมากขึ้น แต่ฝั่งญี่ปุ่นเริ่มมีการเปิดรับวัฒนธรรมดนตรีให้เป็นส่วนหนึ่งของการเผยแพร่พุทธศาสนาด้วย นับว่าเป็นมิติที่น่าสนใจเป็นอย่างมาก น่าจะทำให้คนรุ่นใหม่เปิดรับศาสนามากขึ้น ทั้งหมดทั้งมวลที่ว่ามาจะเห็นว่าศาสนามีเป้าหมายการทำให้ทุกคนเป็นคนดีแต่ใช้วิธี และวิถีแตกต่างกัน